I. Những kết quả đạt được
1. Văn bản của UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành trong địa phương triển khai thực hiện Chỉ thị
- Tại thành phố Cần Thơ, ngay từ khi Chỉ thị số 17/CT-TTg chưa được ban hành, UBND thành phố Cần Thơ đã ban hành Chỉ thị số 02/2009/CT-UBND về việc chấn chỉnh một số hoạt động trong thực hiện thủ tục hành chính (trong đó có nội dung phù hợp với Điều 6 của Nghị định số 79/2007/NĐ-CP và Chỉ thị). Sau khi Chỉ thị số 17/CT-TTg được ban hành, ngày 15/9/2014, UBND thành phố ban hành Kế hoạch số 78/Kh-UBND triển khai thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg. Đặc biệt, tại thành phố Cần Thơ, Sở Giáo dục và Đào tạo đã có một số công văn quán triệt đến cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh, cha mẹ học sinh về Chỉ thị số 17/CT-TTg.
- Tại Đắk Lắk, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 06/2014/CT-UBND về tăng cường quản lý nhà nước về công tác chứng thực trên địa bàn tỉnh, trong đó có lồng ghép việc chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương thực hiện nhiều nội dung của liên quan đến Chỉ thị.
- Tại tỉnh Nam Định, UBND tỉnh ban hành Công văn số 253/UBND-VP8 ngày 14/7/2014 về việc triển khai thực hiện Chỉ thị 17 của Thủ tướng Chính phủ, theo đó các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố tiếp tục quán triệt và tổ chức thiện đầy đủ quy định tại Điều 6 của Nghị định số 79/2007/NĐ-CP.
- Tại tỉnh Quảng Bình, UBND tỉnh ban hành Công văn số 878/UBND-NC ngày 15/7/2014 về việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg bằng nhiều hình thức khác nhau.
2. Tuyên truyền, phổ biến nội dung, ý nghĩa của Chỉ thị
Với vai trò là cơ quan tham mưu, giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước trong lĩnh vực chứng thực, kiểm soát thủ tục hành chính và cơ quan thường trực của Hội đồng Phổ biến giáo dục pháp luật cấp tỉnh, các Sở Tư pháp đã chủ động tuyên truyền, phổ biến nội dung Chỉ thị và văn bản của UBND tỉnh về việc triển khai thực hiện Chỉ thị bằng nhiều hình thức khác nhau như: đăng các tin, bài giới thiệu nội dung, ý nghĩa của Chỉ thị trên Trang tin điện tử của Sở và Bản tin Tư pháp hàng tháng, lồng ghép phổ biến, quán triệt tại các hội nghị của UBND các huyện và của UBND các xã, phường, thị trấn. Riêng Sở Tư pháp thành phố Cần Thơ còn biên soạn, phát hành 50.000 tờ gấp phát hành cho các sở, ngành và UBND quận, huyện với nội dung “Những quy định về việc cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký” và 20.000 tờ gấp trích nội dung “Chỉ thị về việc chấn chỉnh một số hoạt động trong thực hiện thủ tục hành chính”.gấp phát hành cho các sở, ngành và UBND quận, huyện; việc tuyên truyền, phổ biến nội dung Chỉ thị còn được lồng ghép tại các buổi sinh hoạt câu lạc bộ pháp luật, tổ chức phổ biến rộng rãi qua sóng phát thanh cơ sở...
.3. Công tác xây dựng, thẩm định văn bản quy phạm pháp luật
Các Sở Tư pháp đã tích cực nâng cao chất lượng thẩm định văn bản quy phạm pháp luật, gắn kết công tác kiểm soát thủ tục hành chính trong quá trình thẩm định văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật do HĐND, UBND cùng cấp ban hành mới có quy định về thủ tục hành chính phải phù hợp với quy định tại Điều 6 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP. Theo báo cáo của các Sở Tư pháp thì sau khi Chỉ thị số 17/CT-TTg được ban hành, các văn bản quy phạm pháp luật do HĐND, UBND cùng cấp ban hành mới đều bảo đảm không có quy định trái với Điều 6 Nghị định 79/2007/NĐ-CP.
4. Công tác kiểm tra, rà soát văn bản
Hiện tại, các sở, ban, ngành và UBND cấp huyện, cấp xã trên địa bàn đang tiến hành rà soát các văn bản quy phạm pháp luật quy định về thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của cơ quan, đơn vị và các văn bản hành chính do cơ quan, đơn vị ban hành hoặc những văn bản do cơ quan, tổ chức trực thuộc ban hành để sửa đổi bổ sung hoặc kiến nghị sửa đổi, bổ sung theo yêu cầu của Chỉ thị. Tại Đắk Lắk đến nay đã có 03 đơn vị (Sở Tư pháp, Sở Xây dựng, Ban quản lý khu công nghiệp tỉnh) đã hoàn thành việc rà soát.
5. Công tác kiểm soát thủ tục hành chính
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm soát việc công bố, niêm yết công khai và thực hiện thủ tục hành chính, các Sở Tư pháp đã kịp thời yêu cầu các sở, ban, ngành có chức năng quản lý nhà nước lĩnh vực được giao sửa đổi, điều chỉnh thủ tục hành chính cho phù hợp với quy định tại Điều 6 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP. Tại tỉnh Quảng Bình, tính từ ngày 20/6/2014 đến nay Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành 26 Quyết định công bố 210 thủ tục hành chính, trong đó có 87 thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở Tư pháp hoặc do Sở Tư pháp quản lý, các thủ tục hành chính được công bố về cơ bản đều phù hợp với quy định tại Điều 6 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP. Với vai trò là đơn vị được giao làm đầu mối phối hợp, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra các cơ quan, đơn vị trên địa bàn trong quá trình triển khai thực hiện, do đó các Sở Tư pháp luôn là cơ quan tiên phong trong thực hiện Chỉ thị này. Theo báo cáo của các Sở Tư pháp thỉ hầu hết các thủ tục hành chính do Sở Tư pháp tiếp nhận, giải quyết đều đảm bảo thực hiện theo đúng tại Điều 6 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP, trong đó phần lớn là công chức, viên chức tiếp nhận hồ sơ đã tự đối chiếu bản sao với bản chính mà không yêu cầu phải là bản sao có chứng thực.
6. Công tác kiểm tra cách thức tổ chức thực hiện cơ chế ‘một cửa”, “một cửa liên thông” tại cơ quan hành chính nhà nước
Một số Sở Tư pháp đã chủ động phối hợp với các sở, ban ngành, UBND các huyện, thành phố thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra thực hiện thủ tục hành chính tại các sở, ban, ngành và các huyện, thành phố để nắm bắt tiến độ triển khai thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg cũng như những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện để có chỉ đạo kịp thời.
II. Một số khó khăn, vướng măc trong quá trình triển khai thực hiện Chỉ thị
- Một số văn bản quy phạm pháp luật hiện hành quy định thành phần hồ sơ phải là bản sao có chứng thực nhưng chưa được sửa đổi, bổ sung theo tinh thần của Chỉ thị 17/CT-TTg, do đó các cơ quan, đơn vị trực thuộc còn băn khoăn khi thực hiện theo yêu cầu của Chỉ thị (vì nếu thực hiện ngay theo yêu cầu của Chỉ thị là chấp nhận bản sao không có chứng thực để tự đối chiếu với bản chính khi thực hiện thủ tục hành chính thì chưa phù hợp với quy định của văn bản quy phạm pháp luật).
- Do đa số các thủ tục hành chính trước đây và hiện tại vẫn yêu cầu giấy tờ trong thành phần hồ sơ phải là bản sao có chứng thực nên đã tạo thành “thói quen” cho người dân chuẩn bị sẵn bản sao có chứng thực, thậm chí yêu cầu chứng thực số lượng bản sao nhiều hơn nhu cầu. Mặt khác, vì sợ mất bản chính nên người dân muốn mang theo bản sao có chứng thực mà không muốn mang theo bản chính.
- Một bộ phận công chức, viên chức tiếp nhận hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính vẫn có tâm lý e ngại khi phải tự đối chiếu bản sao với bản chính, tự chịu trách nhiệm về tính chính xác của bản sao so với bản chính trong khi bản thân họ không có nghiệp vụ về chuyên sâu trong việc đối chiếu bản sao với bản chính cũng như phát hiện bản chính giấy tờ, văn bản giả mạo.
- Trên thực tế, lệ phí chứng thực lại là một nguồn thu chiếm tỷ lệ tương đối cao để bảo đảm mức khoán thu của từng UBND cấp xã. Do đó, yêu cầu về việc giảm số bản sao có chứng thực, trong khi mức khoán thu thì mỗi năm mỗi tăng là một áp lực không nhỏ cho cấp chính quyền cơ sở.
* Đánh giá chung tình hình thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg
Thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 17/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ chính là một trong những giải pháp hữu hiệu đáp ứng yêu cầu đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thiểu thời gian đi lại, thời gian chờ đợi và chi phí của các cá nhân, tổ chức đồng thời giảm tải cho các cơ quan thực hiện chứng thực. Mặc dù Chỉ thị số 17/CT-TTg mới triển khai thực hiện được hơn 6 tháng, nhưng bước đầu đã thu được những kết quả đáng ghi nhận, có thể nói “người người vào cuộc” “ngành ngành vào cuộc” là khí thế chung khi triển khai thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ tại các bộ, ngành và địa phương. Kết quả thể hiện rõ nét nhất có thể thấy được là hiện tại trên các trang thông tin của Trường Đại học Luật Hà Nội, Học viện Tư pháp và các trường Trung cấp Luật khi thông báo tuyển sinh, tuyển dụng không còn yêu cầu giấy tờ trong thành phần hồ sơ phải là bản sao có chứng thực như trước đây, thay vào đó, chỉ yêu cầu nộp bản sao, xuất trình kèm bản chính. Hay một ví dụ khác về báo cáo của Phòng Tư pháp quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh, thì việc chứng thực bản sao từ bản chính tại Phòng Tư pháp đã giảm 21,3%, tại 15 phường đã giảm 12% so với cùng kỳ năm 2013 - có lẽ đây cũng là một tín hiệu mừng khi Chỉ thị số 17/CT-TTg đang được triển khai thực hiện quyết liệt. Mặc dù có một số khó khăn, vướng mắc như đã nêu ở trên, nhưng các bộ, ngành và địa phương đều có quyết tâm cao và đặt nhiều kỳ vọng vào hiệu quả khi thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg.
Hoàng Lan