Trong những năm qua, công tác tư pháp đã nhận được sự quan tâm và tạo điều kiện của cấp ủy Đảng, chính quyền. Vì vậy hoạt động tư pháp của địa phương đã có những chuyển biến tích cực tạo được niềm tin trong nhân dân, góp phần vào thắng lợi chung của toàn xã.
Hàng năm, trên cơ sở chức năng nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, ban tư pháp đã tham mưu cho UBND xã ban hành kế hoạch công tác năm. Trong đó, tập chung vào các nội dung trọng tâm, xây dựng các chuyên đề phổ biến pháp luật phù hợp đặc thù với từng đối tượng, từng khu hành chính. Đặc biệt trong lĩnh vực hộ tịch, bảo đảm thực hiện đúng các quy định của pháp luật về đăng ký và quản lý hộ tịch trên nguyên tắc tôn trọng và bảo đảm quyền được đăng ký hộ tịch của công dân.
Kết quả, trong năm 2014, UBND xã đã thực hiện đăng ký khai sinh cho 259 trường hợp, trong đó khai sinh đúng hạn 219 trường hợp, khai sinh quá hạn 02 trường hợp, đăng ký lại cho 38 trường hợp. Thực hiện việc đăng ký kết hôn 72 trường hợp, Đăng ký khai tử 55 trường hợp trong đó khai tử đúng hạn là 29, quá hạn là 26. Cấp bản sao khai sinh từ sổ gốc 1563 tờ.
Có được kết quả như trên, ngoài sự quan tâm tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc của cấp ủy Đảng, chính quyền, còn có sự nỗ lực của cán bộ tư pháp - hộ tịch đã tích cực, chủ động linh hoạt, trách nhiệm trong việc vận dụng những cách làm hay, hiệu quả, phù hợp với đặc thù của địa phương trên nguyên tắc thực hiện đúng các quy định của pháp luật. Như thông qua các buổi họp giao ban khu hành chính xã, phối hợp chặt chẽ với trạm y tế xã, cán bộ y tế thôn bản, các trưởng khu dân cư để có được số liệu chính xác, kịp thời trẻ được sinh trong tháng, từ đó có kế hoạch theo dõi, tuyên truyền vận động gia đình đi khai sinh đúng hạn, vì vậy đã giảm được cơ bản tỷ lệ trẻ khai sinh quá hạn so với những năm trước đây, (trong năm 2014 chỉ có 02 trường hợp đăng ký khai sinh quá hạn) không có trường hợp trẻ sinh ra không được đăng ký khai sinh. Đối với các khu hành chính như bản Mỹ á, khu Tân Lập ở xa trung tâm xã, trình độ dân trí thấp, cán bộ tư pháp đã phối hợp với ban Công an xuống tận khu dân cư để tuyên truyền và thực hiện việc đăng khai sinh, khai tử lưu động. Đối với các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, bị thiên tai, hỏa hoạn UBND xã đã chỉ đạo cán bộ tư pháp cấp miễn phí các bản sao đăng ký khai sinh hay chứng thực giấy tờ hộ tịch. Đối với việc cấp bản sao khai sinh từ sổ gốc và chứng thực các giấy tờ hộ tịch, trong những năm qua UBND xã làm tốt công tác này bảo đảm tính chính xác và nhanh chóng, bên cạnh đó luôn phối hợp với các cơ quan đóng trên địa bàn xã như trạm ý tế xã các trường mần non, trường THCS để giải đáp và giải quyết các thắc mắc về các giấy tờ hộ tịch khi khám chữa bệnh tại trạm y tế, yêu cầu từ phía nhà trường ( như có trường hợp giáo viên nhà trường không chấp nhận bản chứng thực từ bản chính giấy khai sinh mà chỉ chấp nhận bản sao giấy khai sinh từ sổ gốc trong hồ sơ học bạ của học sinh) điều này đã được cán bộ tư pháp hộ tịch giải thích cho công dân cũng như làm việc với các đơn vị có liên quan về giá trị pháp lý của giấy tờ hộ tịch. Trong việc thực hiện đăng ký kết hôn, UBND xã luôn xác định việc đăng ký kết hôn không chỉ là quyền của công dân mà hơn hết đó là trách nhiệm và nghĩa vụ của cơ quan nhà nước trong việc tôn trọng, bảo bảm thực thi các quyền này. Vì vậy đã tuyên truyền cho các đối tượng là thanh niên, các gia đình có con em trong độ tuổi kết hôn chấp hành đúng các quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình. Tất cả kết quả trên đã tạo được niềm tin của nhân dân tin vào đường lối lãnh đạo của Đảng, sự trách nhiệm và sự tận tâm của cán bộ nhà nước trong thực thi công vụ Trong vài năm trở lại đây, đặc biệt trong năm 2014 tình trạng tảo hôn, tổ chức cưới không đăng ký kết hôn trên địa bàn xã không còn xảy ra, bảo đảm 100% các cặp vợi chồng đều thực hiện việc đăng ký kết hôn. Trong công tác đăng ký khai tử, thông qua các đồng chí bí thư chi bộ, trưởng khu dân cư nắm bắt các thông tin về số người chết, từ đó hướng dẫn họ thực hiện khai tử. Thông qua công tác này vừa bảo đảm quyền lợi của công dân cũng như vừa kịp thời nắm bắt được biến động về dân số. Tuy nhiên, tỷ lệ đăng ký khai tử quá hạn trong năm 2014 còn cao (26/55 trường hợp), nguyên nhân chủ yếu là do phong tục, tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số, người dân chỉ thực hiện đăng ký khai tử khi cần giấy chứng nhận khai tử để giải quyết các chế độ chính sách, vì vậy đây cũng là vấn đề tồn tại trong năm 2014.
Trước những khó khăn, tồn tại kể trên, ban tư pháp đã xây dựng các giải pháp như: Bám sát kế hoạch công tác của UBND xã để phối hợp chặt chẽ với các đoàn thể, các khu dân cư xây dựng chuyên đề pháp luật phù hợp với đặc thù từng khu hành chính. Tập trung tuyên truyền có trọng điểm đối với bản Mỹ á, đây là bản chủ yếu là dân tộc H’mông( là một trong hai xã duy nhât của tỉnh Phú Thọ có đồng bào dân tộc H’mông), trình độ dân trí còn thấp, xa Trung tâm xã( cách Trung tâm xã hơn 10 km), cần tập trung tuyên truyền các quy định của pháp luật về độ tuổi đăng ký kết hôn, về bình đẳng giới, về quyền và trách nhiệm trong việc đăng ký khai sinh, khai tử, đăng ký kết hôn. Thực hiện đăng ký khai sinh, khai tử lưu động nhằm tạo thuận lợi tốt nhất cho công dân…Giảm tỷ lệ khai sinh, khai tử quá hạn, bảo đảm quyền được đăng ký khai sinh của công dân trên toàn địa bàn xã.
Có thể nói, trong những năm qua, công tác tư pháp nói chung, công tác đăng ký và quản lý hộ tịch nói riêng của xã Thu Cúc đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Dù còn nhiều khó khăn như, tính chất chuyên môn của công tác hộ tịch và các công tác tư pháp khác (công tác văn bản, tuyên truyền pháp luật, hòa giải…) là rất khác nhau nhưng lại chỉ có một biên chế làm việc. Bên cạnh đó trình độ dân trí thấp, việc tiếp cận các quy định của pháp luật nói chung và pháp luật về hộ tịch nói riêng còn có những hạn chế nhất định, đội ngũ cán bộ Tư pháp – Hộ tịch lại thường xuyên biến động, thay đổi, đây chính là những khó khăn đã ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả công tác đăng ký và quản lý hộ tịch. Tuy nhiên với sự quan tâm và tạo điều kiện của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương công tác tư pháp nói chung và công tác đăng ký và quản lý hộ tịch nói riêng trong những năm tiếp theo sẽ đạt được những kết quả nhất định.
Đào Thị Hồng Nhung - Sở Tư pháp Phú Thọ