Thành phố Hồ Chí Minh, Long An, Tiền Giang, Đồng Tháp... là những địa phương tiên phong trong triển khai thực hiện mô hình “3 trong 1” khi giải quyết đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú – cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em. “Nhanh - gọn - hiệu quả - tiết kiệm” không chỉ là kết quả duy nhất thu được mà thành công lớn hơn đó là ghi nhận sự hài lòng của người dân - những người được hưởng lợi ích trực tiếp từ mô hình này. Nếu như trước đây, để làm xong ba thủ tục (đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú/tạm trú - cấp thẻ bảo hiểm y tế) mất tới 26 ngày, thì nay chỉ còn 11 ngày (giảm 15 ngày). Việc tách bạch ra các thủ tục riêng lẻ do từng cơ quan có thẩm quyền giải quyết buộc người dân phải đến 03 cơ quan khác nhau để giải quyết từng thủ tục (UBND đăng ký khai sinh, Công an đăng ký thường trú, cơ quan Bảo hiểm xã hội cấp thẻ Bảo hiểm y tế), mỗi cơ quan phải làm một bộ hồ sơ, khai đi khai lại nhiều thông tin cá nhân trùng lắp - tình trạng này đã gây phiền hà cho người dân do tạo ra sự lãng phí về thời gian, tốn kém về kinh phí. Khi thực hiện liên thông 3 thủ tục, người dân chỉ đến một nơi (bộ phận một cửa của UBND xã/phường/thị trấn) nộp hồ sơ và được nhận 03 loại giấy tờ cá nhân đầu tiên của mỗi trẻ em (Giấy khai sinh, sổ hộ khẩu có ghi tên trẻ, thẻ Bảo hiểm y tế) cũng tại nơi này. Cũng chính từ việc triển khai mô hình liên thông đã tạo sự gắn kết hơn giữa các cơ quan có liên quan khi giải quyết thủ tục hành chính theo yêu cầu của người dân, thay vì trước đây các thủ tục này được thực hiện một cách riêng lẻ, khép kín trong từng ngành.
Bên cạnh đó, tại mỗi địa phương, UBND các xã, phường, thị trấn còn có nhiều sáng tạo khác nhau trong cách thức tổ chức thực hiện. Đa số các trường hợp, người dân nộp hồ sơ và nhận kết quả tại bộ phận một cửa của UBND xã/phường/thị trấn; nhưng cũng tại nhiều xã, phường, thị trấn còn cử công chức (thậm chí có nơi còn thành lập được một nhóm do các thanh niên tự nguyện làm dịch vụ miễn phí, không nhận thù lao) đến nhận hồ sơ và trả kết quả tại nhà. Mặc dù cách làm ở mỗi nơi có khác nhau nhưng đều có mục tiêu chung để hướng tới đó là sự hài lòng của người dân. Đánh giá về mô hình liên thông “3 trong 1”, các công chức trực tại bộ phận một cửa và lãnh đạo chính quyền các xã, phường, thị trấn đều cho rằng hiệu quả của nó đối với người dân là rất lớn. Với mỗi người dân thực hiện các thủ tục hành chính này đều bày tỏ sự hài lòng. Việc tổ chức mô hình liên thông cũng nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ, đồng thời khuyến khích triển khai hoạt động vì cộng đồng của đội ngũ thanh niên tình nguyện tại các xã, phường, thị trấn.
* Nhân rộng mô hình để bảo đảm bình đẳng quyền lợi của người dân khi có yêu cầu giải quyết thủ tục hành chính
Như vậy, mô hình liên thông “3 trong 1” đã được đánh giá rất cao và có có giá trị thực tiễn rất lớn. Tuy nhiên, do mới được triển khai thực hiện ở một số ít địa phương với quy trình, cách thức thực hiện khác nhau đã thể hiện sự thiếu thống nhất và chỉ có một bộ phận người dân ở các địa phương này được hưởng lợi ích từ việc tổ chức mô hình liên thông. Các địa phương chưa thực hiện liên thông 03 thủ tục thì người dân vẫn phải mất nhiều thời gian, công sức cũng như chi phí để thực hiện từng thủ tục hành chính đơn lẻ theo quy định của pháp luật hiện hành.
Để bảo đảm bình đẳng quyền lợi của người dân khi có yêu cầu giải quyết thủ tục hành chính, ngày 4/8/2014 Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1299/QĐ-TTg phê duyệt Đề án thực hiện liên thông các thủ tục hành chính đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi. Theo Đề án, việc liên thông các thủ tục hành chính gồm đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi sẽ được triển khai thực hiện trên phạm vi toàn quốc. Theo đó, người có yêu cầu thực hiện liên thông các thủ tục hành chính trên chỉ nộp hồ sơ một lần và nhận được nhiều kết quả giải quyết thủ tục hành chính tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của Ủy ban nhân dân cấp xã. UBND cấp xã là đầu mối tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết các thủ tục hành chính được thực hiện liên thông, UBND cũng là cơ quan chịu trách nhiệm về tính đầy đủ và hợp pháp của hồ sơ trong quy trình thực hiện liên thông; trường hợp hồ sơ chưa đúng, chưa đủ theo quy định thì hướng dẫn cụ thể một lần, đầy đủ để người dân hoàn chỉnh. UBND cấp xã, Công an cấp huyện và Bảo hiểm xã hội cấp huyện chịu trách nhiệm trong giải quyết từng thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết tại cơ quan mình; cùng phối hợp giải quyết những vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện liên thông các thủ tục hành chính. Thời hạn giải quyết liên thông các thủ tục hành chính gồm đăng ký khai sinh, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi tối đa không quá 15 ngày làm việc; liên thông các thủ tục đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi tối đa không quá 20 ngày làm việc, kể từ ngày nộp đầy đủ hồ sơ theo quy định.
Thực hiện Quyết định số 1299/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, nhiều tỉnh, thành trên cả nước đã ban hành quy chế phối hợp liên thông các thủ tục hành chính này, tạo điều kiện thuận lợi, tiết kiệm chi phí, thời gian đi lại cho người dân. Tuy nhiên, bước đầu triển khai thực hiện cũng đã gặp một số vướng mắc về quy trình, thủ tục cần được tháo gỡ để thực hiện thống nhất. Hiện tại, Bộ Tư pháp đang khẩn trương phối hợp với Bộ Công An, Bộ Y tế xây dựng dự thảo Thông tư liên tịch hướng dẫn thực hiện liên thông các thủ tục hành hành chính: Đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi. Thông tư liên tịch này sẽ sớm được ban hành nhằm đưa mô hình nhiều tiện ích này phát huy hiệu quả rộng rãi./.
Lương Thị Lanh