Để hoàn thiện dự thảo Thông tư, nhằm tạo thuận lợi cho người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế, người dân, trẻ em ở tại khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện quyền đăng ký hộ tịch, trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam - EU JULE”, ngày 15/10/2021, Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực đã tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến dự thảo Thông tư với sự tham gia của các bộ, ngành, cơ quan Trung ương (Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, một số đơn vị chuyên môn thuộc Bộ Tư pháp…) và các cơ quan đăng ký, quản lý hộ tịch địa phương của 11 tỉnh, thành phố (TP Hà Nội, TP Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh, Hải Dương, Điện Biên, Hà Giang, Thừa Thiên Huế, Đồng Nai, Bình Dương, Hậu Giang, Cà Mau). Hội thảo do Tiến sỹ Nguyễn Công Khanh - Cục trưởng Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực chủ trì, được tổ chức bằng hình thức trực tuyến với 02 điểm cầu trung tâm tại thành phố Hà Nội và 11 điểm cầu tại 11 tỉnh, thành phố, bảo đảm thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của cơ quan chức năng trong thời gian phòng chống dịch bệnh covid-19.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Công Khanh chia sẻ, Luật hộ tịch và các văn bản quy định chi tiết thi hành có hiệu lực và được tổ chức triển khai thực hiện trên toàn quốc được 5 năm; với các quy định mang tính “đột phá”, cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người đăng ký hộ tịch, phân cấp mạnh hơn về thẩm quyền đăng ký, Luật hộ tịch đã thực sự đi vào cuộc sống, được các cơ quan, tổ chức, người dân ở các vùng, miền đánh giá cao. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đăng ký hộ tịch vẫn gặp những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thi hành thi hành, trong đó có việc ứng dụng công nghệ thông tin trong đăng ký và quản lý hộ tịch, Đề án Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc đã được triển khai ở nhiều địa phương nhưng chưa đồng bộ, hiệu quả.
Ngày 28/7/2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 87/2020/NĐ-CP quy định về Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, đăng ký hộ tịch trực tuyến. Nghị định số 87/2020/NĐ-CP mới chỉ có các quy định chung về nguyên tắc đăng ký hộ tịch trực tuyến mà chưa quy định cụ thể cách thức thực hiện việc đăng ký hộ tịch trực tuyến, đặc biệt là việc thực hiện liên thông thủ tục hành chính liên quan đến đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử. Với mục tiêu tiếp tục cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch, tạo môi trường thuận lợi cho người dân thực hiện quyền đăng ký hộ tịch bằng các phương thức hiện đại, rút ngắn thời gian, chi phí, dự thảo Thông tư sẽ quy định chi tiết nhiều nội dung của Nghị định, trong đó có các quy định hướng dẫn cách thức áp dụng việc đăng ký hộ tịch trực tuyến; thuận lợi cho người dân nói chung, người dân, trẻ em ở tại khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số là những đối tượng thiệt thòi do điều kiện sống, giao thông khó khăn… hạn chế khả năng tiếp cận, thực hiện quyền đăng ký hộ tịch nói riêng.
Dự thảo Thông tư gồm 16 Điều, bao gồm các nội dung cụ thể:
- Những quy định chung bao gồm các quy định về: phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu khác.
- Việc đăng ký hộ tịch trực tuyến, cấp bản sao trích lục hộ tịch điện tử, xác nhận thông tin hộ tịch gồm các quy định về mức độ đăng ký hộ tịch trực tuyến; hướng dẫn việc nộp, tiếp nhận, trả kết quả đăng ký hộ tịch trực tuyến ; hướng dẫn cụ thể thủ tục cấp bản sao trích lục hộ tịch điện tử trực tuyến; cấp văn bản xác nhận thông tin hộ tịch của một cá nhân; hướng dẫn thực hiện liên thông các thủ tục hành chính về đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp Thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi theo hình thức trực tuyến; hướng dẫn việc nộp, tiếp nhận yêu cầu liên thông các thủ tục hành chính đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, hưởng chế độ tử tuất/hỗ trợ chi phí mai táng/hưởng mai táng phí bằng hình thức trực tuyến.
- Số hóa, tạo lập dữ liệu hộ tịch quy định cụ thể về: các thông tin hộ tịch cần số hóa, trách nhiệm thực hiện số hóa, việc tạo lập bản ghi dữ liệu hộ tịch điện tử của cá nhân, cách thức ghi bổ sung Số định danh cá nhân khi cập nhật bản ghi dữ liệu hộ tịch điện tử của cá nhân.
- Ban hành biểu mẫu điện tử giấy tờ hộ tịch, hướng dẫn việc quản lý, điều chỉnh thông tin hộ tịch trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.
Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đã tập trung cho ý kiến các nội dung của dự thảo Thông tư như: việc kết nối, chia sẻ Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu khác; vai trò của Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử trong việc thực hiện đăng ký hộ tịch trực tuyến, thực hiện cấp bản sao trích lục hộ tịch, văn bản xác nhận thông tin hộ tịch, liên thông các thủ tục hành chính đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú - cấp Thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi; đăng ký khai tử - xóa đăng ký thường trú - hỗ trợ chế độ tử tuất, mai táng phí; số hóa sổ hộ tịch, tạo lập, cập nhật bản ghi dữ liệu hộ tịch điện tử của cá nhân; quản lý, điều chỉnh thông tin hộ tịch trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử; biểu mẫu bản điện tử giấy tờ hộ tịch... Bên cạnh đó, các đại biểu đã cùng thảo luận, cung cấp thêm thông tin về việc sử dụng Phần mềm đăng ký khai sinh, cấp số định danh cá nhân, Hệ thống thông tin điện tử một cửa ở địa phương; việc hoàn thiện, kết nối, chia sẻ, đảm bảo thông tin thống nhất trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử; thực tiễn triển khai liên thông thủ tục hành chính về bảo hiểm xã hội cho người dân trên môi trường điện tử, đặc biệt là người dân ở khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa; đánh giá tác động việc bảo đảm quyền đăng ký hộ tịch cho nhóm dân cư yếu thế (người di cư, người không có giấy tờ) tại địa phương qua kết nối, chia sẻ giữa các Cơ sở dữ liệu; những khó khăn, thách thức trong việc bảo đảm các điều kiện đăng ký hộ tịch trực tuyến tại địa phương, đặc biệt là tại địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa; tình hình đăng ký hộ tịch trong điều kiện dịch bệnh covid-19 thời gian gần đây, những khó khăn, vướng mắc phát sinh, đặc biệt là việc yêu cầu đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử…
Kết luận hội nghị, ông Nguyễn Công Khanh đề nghị Tổ soạn thảo Thông tư tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Thông tư một cách phù hợp, bảo đảm cơ sở pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân thực hiện quyền, nghĩa vụ đăng ký hộ tịch để kịp thời trình Lãnh đạo Bộ ban hành theo đúng tiến độ.
Nguyễn Phương Dung