Khoản 2 Điều 13 của Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 quy định: “Người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà chưa mất quốc tịch Việt Nam theo quy định của pháp luật Việt Nam trước ngày Luật này có hiệu lực thì vẫn còn quốc tịch Việt Nam và trong thời hạn 5 năm, kể từ ngày Luật này có hiệu lực, phải đăng ký với cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài để giữ quốc tịch Việt Nam.
Chính phủ quy định trình tự, thủ tục đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam”.
Quy định đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam là đúng đắn và phù hợp, một mặt nhằm bảo đảm lợi ích hợp pháp của người Việt Nam ở nước ngoài, mặt khác tạo cơ sở pháp lý để bảo đảm công tác quản lý quốc tịch, quản lý công dân hiệu quả hơn. Trong thời gian qua, mặc dù các Bộ, ngành đã có nhiều cố gắng trong việc triển khai quy định này, tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau nên trong quá trình triển khai thực hiện quy định này còn nhiều tồn tại, hạn chế, kết quả đạt được còn thấp, chưa tạo điều kiện, chưa gắn với lợi ích thiết thực cho những người có nguyện vọng đăng ký giữ quốc tịch.
Nhằm có thêm thời gian để người Việt Nam ở nước ngoài đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam, ngày 16/4/2014, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản thông báo Kết luận của Thủ tướng Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đồng ý với đề xuất của Bộ Tư pháp trước mắt cần thiết phải sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 13 Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 theo thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIII, theo hướng gia hạn thời gian đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam thêm 5 năm (đến ngày 01 tháng 7 năm 2019). Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan xây dựng, trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 13 Luật Quốc tịch Việt Nam tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4 năm 2014 để Chính phủ xem xét, cho ý kiến; đồng thời, chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao và Bộ Công an khẩn trương soạn thảo, trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 78/2009/NĐ-CP ngày 22 tháng 9 năm 2009, theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong việc đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam và thực hiện các công việc khác có liên quan.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp đã chuẩn bị dự án Luật sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 13 Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008. Ngày 23/4/2014, Hội đồng thẩm định đã họp và cho ý kiến. Các thành viên của Hội đồng thẩm định về cơ bản đã nhất trí với nội dung của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung. Theo dự kiến, dự án Luật sẽ được trình Chính phủ xem xét, cho ý kiến tại Phiên họp thường kỳ vào ngày 28/4/2014.
Nguyễn Phương Dung