Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế hiện nay, khi số
lượng các tổ chức hành nghề công chứng còn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu của người
dân. Trên thực tế, việc giao cho Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã chứng thực hợp
đồng giao dịch liên quan đến bất động sản còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, do vẫn còn
một tỷ lệ nhất định cán bộ chứng thực (đặc biệt là Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp
xã) còn chưa được đào tạo chuyên ngành luật, mặt khác cán bộ chứng thực còn bị
phân tán bởi công việc quản lý nhà nước; trong khi đó hợp đồng, giao dịch liên
quan đến bất động sản lại là loại việc phức tạp, thường có giá trị lớn, dễ nảy
sinh tranh chấp, đòi hỏi sự chuyên nghiệp của người thực hiện chứng thực. Vì vậy,
việc pháp luật hiện hành giao cho Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã thẩm quyền
chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản với phạm vi tương đối
rộng như hiện nay là chưa phù hợp. Theo chúng tôi, cần nghiên cứu giao cho UBND cấp
huyện, cấp xã thẩm quyền chứng thực hợp đồng, giao dịch sao cho phù hợp
với thực tiễn, thuận lợi cho người dân mà vẫn bảo đảm an toàn pháp lý cho hợp đồng, giao dịch. Do đó, việc giới
hạn thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã theo hướng UBND cấp huyện,
cấp xã chỉ có thẩm quyền chứng thực đối với những hợp đồng, giao dịch liên quan
đến bất động sản mà người thực hiện chứng thực biết rõ về nhân thân người tham
gia giao dịch, về tình trạng bất động sản, là cần thiết. Về lâu
dài, cần quy định
tách bạch, rõ ràng trình tự,
thủ tục chứng thực và giá trị
pháp lý của văn bản chứng thực với trình tự, thủ tục công chứng và giá trị pháp lý của văn bản
công chứng, để người
dân thực hiện quyền tự định đoạt và tự chịu trách nhiệm về quyền, lợi ích hợp
pháp của mình.
Bên cạnh đó, hiện nay UBND cấp
huyện có thẩm quyền chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến động sản có giá
trị dưới 50 triệu đồng, còn Ủy ban nhân
dân cấp xã chưa được giao thẩm quyền chứng thực đối với những hợp đồng, giao dịch
đơn giản, có giá trị thấp. Trong khi đó, phần lớn trường hợp người thực hiện chứng
thực tại Ủy ban nhân dân
cấp xã thường nắm rõ về nhân thân, có mối quan hệ quen biết với chủ thể giao dịch, biết rõ đối tượng
giao dịch, nên việc tiến hành chứng thực hợp đồng, giao dịch trong trường hợp này thường
thuận tiện, nhanh gọn do giảm bớt thời gian xác minh. Vì vậy, việc nghiên cứu giao
cho Ủy ban nhân dân cấp xã thẩm quyền chứng thực những loại việc này là hết sức
cần thiết, tạo thuận lợi cho người dân.
Đối với giấy ủy quyền, dù đây là loại việc đơn giản,
không có thù lao, không có nghĩa vụ bồi thường của bên được ủy quyền, không liên
quan đến chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản, nhưng do vẫn được coi
là một loại giao dịch, nên theo quy định hiện hành phải được chứng thực tại Ủy
ban nhân dân cấp huyện hoặc tổ chức hành nghề công chứng, gây phiền hà cho người
dân. Vì vậy, thiết nghĩ, để tạo thuận lợi cho người dân, đối với giấy ủy quyền, do tính chất đơn giản, cần được thực hiện chứng thực theo thủ
tục chứng thực chữ ký trên giấy ủy quyền và mở rộng thẩm quyền chứng thực loại
việc này tới UBND cấp xã./.
Nguyễn Thu Hương