Tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc cho biết, các nội dung trong Tuyên bố của Hội nghị cấp Bộ trưởng khu vực Châu Á – Thái Bình Dương về đăng ký và thống kê hộ tịch phù hợp với chính sách pháp luật của Việt Nam, nhất là trong điều kiện Việt Nam vừa thông qua Luật Hộ tịch và có hiệu lực vào ngày 01/01/2016. Với những quy định mới của Luật Hộ tịch hứa hẹn sẽ tạo những nhiều chuyển biến tích cực trong công tác đăng ký và thống kê hộ tịch phục vụ cho việc xây dựng, chính sách phát triển kinh tế xã hội.
Phát biểu tại Hội thảo, Bà Pratibha Mehta đánh giá cao Việt Nam bởi những bước tiến lớn về hộ tịch như: là một trong 05 quốc gia trong khu vực đạt được tỷ lệ đăng ký khai sinh trên 95%; Luật hộ tịch đã được ban hành đảm bảo quyền và lợi ích của tất cả trẻ em ở Việt Nam về Đăng ký khai sinh và có Giấy khai sinh; thống kê hộ tịch đã được thực hiện thường xuyên và phổ biến trên cơ sở điều tra, khảo sát…
Bà Pratibha Mehta cũng khẳng định, đăng ký và thống kê hộ tịch là rất cần thiết để đạt được và theo dõi các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ, đặc biệt là những mục tiêu liên quan đến tử vong của bà mẹ và trẻ sơ sinh. Trong tương lai, thống kê hộ tịch chính xác sẽ rất quan trọng cho việc lập kế hoạch và thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững do Đại hội đồng Liên Hợp quốc phê chuẩn vào tháng 9/2015. Bà Pratibha Mehta cam kết rằng, các cơ quan của Liên Hợp quốc tại Việt Nam, bằng việc thực hiện một Khung thống nhất, sẽ hỗ trợ có điều phối chương trình hợp tác đa ngành này cho Việt Nam bằng việc huy động những người có chuyên môn và kinh nghiệm từ khắp nơi trên thế giới và khu vực. Hơn bao giờ hết, các tổ chức Liên Hiệp quốc sẵn sàng hỗ trợ những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam để “ Mọi người dân Việt Nam được đăng ký hộ tịch”.
Tại Hội thảo, Ông Nguyễn Công Khanh – Cục trưởng Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực đã nêu khái quát kết quả Hội nghị cấp Bộ trưởng khu vực Châu Á – Thái Bình Dương về đăng ký và thống kê hộ tịch (được tổ chức tại Thái Lan, từ ngày 24/11 – 28/11/2014) .
Trong Tuyên bố cấp Bộ trưởng và Khung hành động về CRVS có một số nội dung quan trọng được tóm tắt như sau: “tầm nhìn chung của chúng ta đến năm 2024, mọi người dân trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương đều được hưởng lợi từ hệ thống đăng ký thống kê hộ tịch toàn diện và cập nhật, hệ thống này tạo điều kiện để công nhận và hỗ trợ công tác quản lý tốt, hỗ trợ y tế và phát triển”. Khẳng định tầm nhìn này sẽ phụ thuộc vào việc đạt được mục tiêu sau:
(1) Phổ cập đăng ký các sự kiện sinh, tử và các sự kiện hộ tịch khác;
(2) Tất cả các cá nhân đều được cung cấp các tài liệu pháp lý liên quan đến khai sinh, khai tử và các sự kiện hộ tịch khác nếu cần thiết để xác định nhân thân, hộ tịch và các quyền khác kèm theo;
(3) Các thống kê hộ tịch được cung cấp chính xác, đầy đủ, kịp thời (bao gồm cả nguyên nhân tử vong).
Ông nhấn mạnh, công tác đăng ký hộ tịch ở mỗi quốc gia và vùng lãnh thổ là rất quan trọng, nhưng cần phải đặt trong mối quan hệ hài hòa trong công tác quản lý dân cư hiện nay. Vì vậy, cần huy động tối đa các Bộ, Ngành liên quan, các Tổ chức chính trị - xã hội, người dân, huy động sự hỗ trợ giúp đỡ của các tổ chức quốc tế, tăng cường hợp tác đa phương và song phương để thực hiện 03 mục tiêu quan trọng mà Tuyên bố đặt ra.
Theo ý kiến của Ông Nguyễn Văn Liệu – Phó Tổng Cục trưởng, Tổng cục Thống kê cho rằng, tại Việt Nam, việc thực hiện đăng ký và thống kê hộ tịch (CRVS) gặp phải một số khó khăn như: xây dựng các đề án liên quan đến thu thập, cập nhật và lưu giữ thông tin liên quan đến người dân song việc phối hợp để cùng phát triển các hệ thống đăng ký, cơ sở dữ liệu về dân cư, dân số là chưa tốt. Bên cạnh đó, việc tổng điều tra dân số và nhà ở gặp rất nhiều khó khăn trong việc thu thập dữ liệu từ người dân do phạm vi lớn, có nội dung phức tạp. Thực tế cho thấy, việc bố trí vốn cho hoạt động xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, dân số gặp nhiều trở ngại khi kinh phí chi trả cho công tác này rất lớn trong khi ngân sách nhà nước không thể cân đối được. Ông đề xuất, cần thiết xây dựng và phát triển CRVS tại Việt Nam. Bước đầu nên kết hợp việc xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp về dân số và cơ sở dữ liệu quốc gia và dân cư.
Có thể thấy, để thực hiện tốt Tuyên bố và hình thành hệ thống CRVS, các nước trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương cần chia sẻ kinh nghiệm, nỗ lực hợp tác giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ. Về phía Việt Nam cần có chính sách ưu tiên để thực hiện tốt CRVS thông qua các hoạt động như: xây dựng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý phù hợp với việc thực hiện CRVS tại Việt Nam trong mối liên hệ gắn kết chặt chẽ với việc triển khai Luật Hộ tịch; đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao trách nhiệm quản lý của cơ quan nhà nước nhằm đảm bảo tính minh bạch và kịp thời trong công tác đăng ký và thống kê hộ tịch; ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, tin học hóa và thiết lập Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.
Tạ Tùng Hoa