Trong thời hạn 03 năm kể từ ngày Thoả thuận có hiệu lực, các cơ quan chức năng của hai nước Việt Nam - Lào phối hợp chặt chẽ với nhau để thực hiện nghiêm Thoả thuận này, giải quyết cơ bản vấn đề di cư tự do, kết hôn không giá thú.
Để triển khai thực hiện các nội dung chính của Thoả thuận, trong thời hạn 10 tháng (bắt đầu từ tháng thứ 4 kể từ ngày Thoả thuận có hiệu lực), hai bên tổ chức việc khảo sát, điều tra, phân loại và lập danh sách người di cư tự do và kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước thành hai loại: danh sách những người được phép cư trú và danh sách những người phải trở về nước gốc, báo cáo Trưởng đoàn đại biểu biên giới hai nước phê duyệt.
Trong thời hạn 3 tháng (bắt đầu từ tháng thứ 14 kể từ ngày Thoả thuận có hiệu lực) sẽ hoàn thiện các thủ tục phê duyệt danh sách những người di cư tự do và kết hôn không giá thú theo danh sách đề nghị của các tỉnh và thông báo cho phía Lào qua đường ngoại giao.
Trong thời hạn 20 tháng (bắt đầu từ tháng thứ 17 kể từ ngày Thoả thuận có hiệu lực), đối với những người được phép cư trú, cho phép họ được nhập quốc tịch nước cư trú (trên cơ sở tự nguyện), đăng ký hộ tịch, đăng ký kết hôn và cấp các giấy tờ khác theo quy định của pháp luật hiện hành; đơn giản hoá trình tự, thủ tục, tạo thuận lợi về lệ phí, đồng thời hướng dẫn, giúp số này hoàn tất hồ sơ khi làm thủ tục đối với các công việc nêu trên, hỗ trợ họ hoà nhập với xã hội sở tại và cộng đồng nơi cư trú.
Đối với những cặp vợ chồng kết hôn không giá thú, trên nguyên tắc nhân đạo, tôn trọng phong tục tập quán của nhau và quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Lào, hai Bên thống nhất tạo điều kiện thuận lợi cho họ được đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật mỗi nước.
Đối với những người phải trở về nước gốc, các cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm hoàn thành việc xác minh, giao nhận, hỗ trợ các thủ tục để chuyển giao, tiếp nhận về người và tài sản của họ. Đối với những người do phía Lào trao trả và Việt Nam đồng ý tiếp nhận, Chính phủ hai nước tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất cho việc định canh, định cư, giúp đào tạo việc làm nhằm ổn định cuộc sống tại nơi ở mới, đơn giản hoá điều kiện, trình tự, thủ tục, lệ phí nhập quốc tịch và xác nhận quốc tịch. Thoả thuận này ngăn chặn triệt để người tái di cư tự do và người di cư tự do mới, tuyệt đối không xem xét các trường hợp di cư tự do sau ngày Thoả thuận được ký (ngày 08/7/2013), những người này được coi là nhập cảnh trái phép và sẽ bị trả về nước gốc. Hai Bên thống nhất việc xác minh, giao nhận những người này trong thời hạn 45 ngày kể từ ngày nhận được báo cáo của Chính quyền các cặp tỉnh biên giới.
Đề án cũng đã nêu cụ thể các giải pháp và cách thức tổ chức thực hiện các nội dung của Đề án, trách nhiệm cụ thể của từng bộ, ngành, trong đó, Bộ Tư pháp có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các Bộ Ngoại giao, Bộ Công an và các bộ, ngành có liên quan thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu, ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể việc đơn giản hoá điều kiện, trình tự, thủ tục và miễn lệ phí nhập quốc tịch Việt Nam, xác nhận có quốc tịch Việt Nam, đăng ký hộ tịch và cấp các giấy tờ cần thiết khác trên cơ sở quy định của pháp luật cho những người di cư tự do và kết hôn không giá thú được phép cư trú ở Việt Nam và những người do phía Lào trao trả được ta đồng ý tiếp nhận;
- Hướng dẫn Uỷ ban nhân dân các tỉnh biên giới Việt Nam - Lào khẩn trương hoàn tất việc khảo sát, điều tra, phân loại và lập danh sách người di cư tự do trong vùng biên giới Việt Nam - Lào theo từng loại đối tượng cụ thể và quy trình, thủ tục, hồ sơ giải quyết các công việc nêu trên;
- Kiểm tra, xác minh hồ sơ, danh sách đối tượng được đề nghị cho nhập quốc tịch Việt Nam trình Chủ tịch nước quyết định.
Hiện nay, Bộ Ngoại giao đang xây dựng Kế hoạch cụ thể triển khai thực hiện Thỏa thuận này. Trên cơ sở đó, Bộ Tư pháp sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương có liên quan để triển khai Đề án kịp thời và hiệu quả.
Lê Thị Tú Hồng