1. Về công tác chỉ đạo triển khai, quán triệt thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg
Ngay sau khi Chỉ thị được ban hành, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Công văn số 3854/UBND-NC ngày 19/9/2014 chỉ đạo các Sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh, UBND các huyện, thành phố thực hiện các nội dung: Tổ chức phổ biến, quán triệt nội dung Chỉ thị số 17/CT-TTg đến các cơ quan, đơn vị, tổ chức và cá nhân thuộc phạm vi ngành, địa phương quản lý; thực hiện rà soát các văn bản thuộc phạm vi trách nhiệm của cấp, ngành mình (bao gồm văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hành chính khác) có nội dung về thực hiện trình tự, thủ tục hành chính để sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ theo quy định pháp luật; chỉ đạo thực hiện nghiêm túc quy định tại Điều 6 của Nghị định 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký (nay là Điều 6 của Nghị định số 23/2015/NĐ-CP ngày 16/2/2015 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch (có hiệu lực từ 10/4/2015); kiểm tra cách thức tổ chức thực hiện cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” tại cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, để chấn chỉnh kịp thời tình trạng lạm dụng yêu cầu nộp bản sao có chứng thực…
Đến nay, về cơ bản các đơn vị, địa phương của tỉnh Quảng Nam đã ban hành văn bản chỉ đạo đến các phòng, ban, hội, đoàn thể và các đơn vị trực thuộc, đặc biệt là bộ phận tiếp nhận hồ sơ, giải quyết thủ tục hành chính cho cá nhân, tổ chức nhằm chấn chỉnh tình trạng lạm dụng bản sao có chứng thực theo tinh thần của Chỉ thị 17/CT-TTg. Cụ thể như sau:
- Các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố đã quán triệt nội dung, ý nghĩa của Chỉ thị tới các đơn vị trực tiếp thực hiện các thủ tục hành chính, công chức, viên chức tiếp nhận hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính thông qua các cuộc họp chuyên đề về cải cách hành chính, họp giao ban định kỳ của đơn vị và thông qua mạng nội bộ Q-office của đơn vị; lồng ghép với các hội nghị của UBND các huyện và của UBND các xã, phường, thị trấn.
- Tổ chức niêm yết công khai bộ thủ tục hành chính thuộc phạm vi, thẩm quyền giải quyết của đơn vị đã được UBND tỉnh phê duyệt, cũng như niêm yết địa chỉ tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về cải cách hành chính, về thủ tục hành chính tại trụ sở và trên trang thông tin điện tử của đơn vị để cá nhân, tổ chức biết, thực hiện và giám sát việc thực hiện.
- Chỉ đạo xây dựng Quy chế, Quy trình, Nội quy và các biểu mẫu thực hiện thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền theo cơ chế một cửa tại đơn vị.
- Chỉ đạo xây dựng Quy chế phối giữa đơn vị thực hiện thủ tục hành chính với các đơn vị, địa phương liên quan trong việc rà soát quy định, thủ tục hành chính và cập nhật, công bố, công khai thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của đơn vị.
- Chỉ đạo rà soát, cập nhật lại bộ thủ tục hành chính hiện có thuộc thẩm quyền giải quyết của đơn vị để bổ sung, sửa đổi, hủy bỏ (toàn bộ, một phần) hoặc thay thế, hoặc ban hành thủ tục hành chính mới gắn với đơn giản hóa thủ tục hành chín và xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008.
- Tổ chức khảo sát, thăm dò mức độ hài lòng của cá nhân, tổ chức đối với thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của đơn vị, đối với dịch vụ hành chính công và đối với cán bộ, công chức của đơn vị.
- Cử cán bộ đầu mối kiểm soát TTHC; tham gia tiếp xúc, đối thoại định kỳ hằng tháng do UBND tỉnh tổ chức để tiếp thu, giải quyết những vấn đề kiến nghị (nếu có), trong đó có lĩnh vực CCHC và thực hiện TTHC.
- Về công tác tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hành chính do HĐND, UBND các cấp ban hành: thông qua hoạt động kiểm tra văn bản, Sở Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các sở, ban ngành tiến hành rà soát văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hành chính do cấp tỉnh ban hành. Đối với văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hành chính của cấp huyện, cấp xã hiện nay các Phòng Tư pháp các huyện, thành phố đang gắn với nhiệm vụ kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật năm 2014 theo quy định của pháp luật về kiểm tra và xử lý văn bản quy phạm pháp luật.
- Về công tác kiểm tra cách thức tổ chức thực hiện cơ chế ‘một cửa”, “một cửa liên thông” tại cơ quan hành chính nhà nước, Sở Tư pháp đã cử đại diện tham gia làm thành viên trong đoàn kiểm tra liên ngành về công tác cải cách hành chính, do dồng chí Giám đốc Sở Nội vụ làm trưởng đoàn tiến hành kiểm tra thực hiện thủ tục hành chính tại các sở, ban, ngành và huyện, thành phố. Qua kiểm tra đã tổng hợp báo cáo những kết quả đạt được đồng thời nêu lên những khó khăn, tồn tại trong thực hiện cơ chế 1 cửa, 1 cửa liên thông và đồng thời chấn chỉnh tình trạng lạm dụng yêu cầu nộp bản sao có chứng thực.
2. Công tác kiểm tra, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hành chính có quy định thủ tục hành chính và bố trí nguồn nhân lực
- Các đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh đã tăng cường công tác tự kiểm tra thực hiện các thủ tục hành chính; cán bộ, công chức phải chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật, của ngành, đơn vị không lạm dụng yêu cầu nộp bản sao có chứng thực; tổ chức rà soát, lập danh mục các văn bản quy phạm pháp luật do ngành, địa phương ban hành hoặc tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành, văn bản hành chính do cơ quan, tổ chức tiếp nhận hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính ban hành như quyết định, thông báo, công văn… có nội dung liên quan không phù hợp với quy định tại Điều 6 của Nghị định số 23/2007/NĐ-CP để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc kiến nghị sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với yêu cầu của Chỉ thị, đảm bảo phù hợp, đúng quy định như huyện Phước Sơn, Tam Kỳ, Công an tỉnh…
- Hầu hết các đơn vị, địa phương tại Quảng Nam đã cơ bản bố trí đủ nguồn nhân lực, cơ sở vật chất đáp ứng theo yêu cầu sao giấy tờ, văn bản của cá nhân, tổ chức khi thực hiện thủ tục hành chính; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, giáo dục ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức trong việc tiếp nhận hồ sơ, giải quyết thủ tục hành chính nhằm đáp ứng nhu cầu của cá nhân, tổ chức trong việc chứng thực bản sao từ bản chính giấy tờ, văn bản trên địa bàn tỉnh.
3. Đánh giá chung tình hình thực hiện chỉ thị số 17/CT-TTg
Thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 17/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ là một trong những giải pháp hữu hiệu đáp ứng yêu cầu đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thiểu thời gian đi lại, thời gian chờ đợi và chi phí của các tổ chức, cá nhân đồng thời giảm tải cho các cơ quan thực hiện chứng thực. Chỉ thị số 17/CT-TTg mới triển khai thực hiện nhưng bước đầu đã thu được những kết quả đáng ghi nhận; các đơn vị, địa phương tại Quảng Nam đã chỉ đạo thực hiện một cách quyết liệt và đồng bộ, gắn trách nhiệm cho người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong việc tuyên truyền và chấp hành một cách nghiêm túc theo tinh thần Chỉ thị số 17/CT-TTg. Nhận thức của cá nhân, tổ chức và đặc biệt là cán bộ, công chức tiếp nhận hồ sơ, xử lý thủ tục hành chính ngày càng được nâng lên.
4. Một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg tại Quảng Nam
- Một số văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành hiện hành của các Bộ, ngành Trung ương có quy định thủ tục hành chính, trong đó thành phần hồ sơ phải là bản sao có chứng thực nhưng chưa được sửa đổi, bổ sung theo tinh thần của Chỉ thị 17/CT-TTg, do đó các các cơ quan, đơn vị ở địa phương còn băn khoăn khi thực hiện theo yêu cầu của Chỉ thị số 17.
- Do đa số các thủ tục hành chính trước đây và hiện tại vẫn yêu cầu giấy tờ trong thành phần hồ sơ phải là bản sao có chứng thực nên đã tạo thành “thói quen” cho người dân chuẩn bị sẵn bản sao có chứng thực, thậm chí yêu cầu chứng thực số lượng bản sao nhiều hơn nhu cầu (ví dụ như khi làm thủ tục nhận bảo hiểm thất nghiệp, thủ tục làm hồ sơ nhập học, thủ tục liên quan đến chế độ, chính sách….). Mặt khác, vì sợ mất bản chính nên người dân muốn mang theo bản sao có chứng thực mà không muốn mang theo bản chính.
- Một bộ phận công chức, viên chức tiếp nhận hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính vẫn có tâm lý e ngại khi phải tự đối chiếu bản sao với bản chính, tự chịu trách nhiệm về tính chính xác của bản sao so với bản chính trong khi bản thân họ không có nghiệp vụ chuyên sâu trong việc đối chiếu bản sao với bản chính cũng như phát hiện bản chính giấy tờ, văn bản giả mạo dẫn đến lúng túng trong quá trình thực hiện. Và cũng có không ít cán bộ, công chức sợ trách nhiệm khi tiếp nhận bản sao không có chứng thực nên yêu cầu tổ chức, cá nhân thực hiện chứng thực trước khi tiếp nhận hồ sơ.
- Vẫn còn một vài đơn vị trên địa bàn tỉnh do quy định của pháp luật chuyên ngành nên vẫn còn tình trạng yêu cầu tổ chức, cá nhân nộp bản sao có chứng thực đối với giấy tờ, văn bản khi thực hiện các thủ tục hành chính, gây khó khăn, tốn kém cho tổ chức, công dân khi tham gia thực hiện các thủ tục hành chính./.
Nguyễn Thu Hương